Nazistët donin të fshinin gjurmën e ekzistencës së tyre: 70 vjet pas luftës, Pesë Milionë Viktima të Holokaustit janë Identifikuar
Qendra Përkujtimore Yad Vashem në Jerusalem ka bërë një njoftim historik: pesë milionë hebrenj të vrarë gjatë Holokaustit janë identifikuar me emër. Megjithatë, më shumë se një milion viktima të tjera mbeten ende anonime.
Pas shtatë dekadash, Yad Vashem ka arritur një moment kyç, ku pesë milionë emra të viktimave të Holokaustit janë regjistruar zyrtarisht. “Nazistët nuk donin vetëm t’i vrisnin, por edhe të fshinin gjurmën e ekzistencës së tyre,” u shpreh Alexander Avram, i cili ka menaxhuar bazën qendrore të të dhënave të emrave të viktimave për 37 vjet. “Duke identifikuar pesë milionë emra, ne rivendosim identitetin e tyre njerëzor dhe sigurohemi që kujtesa e tyre të mbetet.”
Dani Dayan, president i Yad Vashem, theksoi rëndësinë e këtij arritjeje: “Identifikimi i pesë milionë njerëzve është një moment historik dhe një kujtesë për detyrimin tonë ende të papërmbushur.” Ai shtoi: “Pas çdo emri është një jetë – një fëmijë që nuk u rrit kurrë, një prind që nuk u kthye kurrë, një zë i heshtur përgjithmonë. Është detyra jonë morale të sigurohemi që çdo viktimë të mbahet mend, në mënyrë që askush të mos mbetet në errësirën e anonimitetit.”
Yad Vashem vlerëson se rreth një milion viktima ende nuk janë identifikuar dhe ndoshta nuk do të identifikohen kurrë.
Baza e të Dhënave në Internet në Gjashtë Gjuhë
Emrat e viktimave janë regjistruar në bazën e të dhënave të Yad Vashem, e cila është e disponueshme në internet në gjashtë gjuhë. Duke përdorur variante të emrave dhe vendeve, si dhe algoritme të zhvilluara posaçërisht, baza e të dhënave përmban qindra mijëra dosje personale nga burime arkivore, të cilat dokumentojnë historinë e jetës dhe fatin e viktimave individuale. Gjatë viteve, kjo bazë e të dhënave ka ndihmuar familje të panumërta të gjejnë të afërmit e tyre të humbur.
Në maj 2014, Yad Vashem njoftoi zhvillimin e softuerit të vet duke përdorur inteligjencën artificiale. Kjo teknologji mundëson analizimin e qindra miliona dokumenteve arkivore, të cilat më parë ishin shumë të gjera për t’u kërkuar manualisht. Vlerësohet se ky zhvillim mund të çojë në identifikimin e rreth 250,000 emrave të tjerë.
Një Fushate Globale për Kërkimin e Emrave
Kërkimi për emrat e viktimave është një fushatë globale. Yad Vashem bashkëpunon ngushtë me komunitetet hebraike, arkivat, shoqëritë gjenealogjike dhe institucionet kërkimore në mbarë botën. Dokumentet historike, duke përfshirë letra personale, ditarë, dokumente naziste, lista dëbimi, të dhëna regjistrimi dhe të dhëna gjyqësore nga gjyqet e kriminelëve nazistë dhe bashkëpunëtorëve të tyre, përbëjnë burime të rëndësishme informacioni.
Faqet e Dëshmive: Gurë Varresh Simbolikë
Një burim tjetër thelbësor janë “Faqet e Dëshmive” – formularë me një faqe të dorëzuara nga të mbijetuarit, anëtarët e familjes dhe miqtë për të përkujtuar viktimat individuale. Rreth 2.8 milionë emra janë shkruar në këto faqe në më shumë se 20 gjuhë, dhe faqe të reja po shtohen vazhdimisht. Koleksioni “Faqet e Dëshmive” u regjistrua në Listën Botërore të Trashëgimisë Dokumentare të UNESCO-s në vitin 2013.
Alexander Avram shpjegon rëndësinë e tyre: “Faqet e Dëshmive janë gurë varresh simbolikë. Shumica e viktimave të Holokaustit mbetën pa varre, pa gjurmë – sot ata kujtohen vetëm përmes Faqeve të Dëshmive që mbajnë emrat e tyre.”