Kuvendi i kërkon Bankës së Shqipërisë të forcojë mbikëqyrjen e kredive për ndërtimin dhe pasuritë e paluajtshme.
Kuvendi i Shqipërisë i ka kërkuar Bankës së Shqipërisë (BSH) të shtojë monitorimin e kredive të dhëna sektorit të ndërtimit dhe projekteve të mbështetura me pasuri të paluajtshme. Në një rezolutë të miratuar për vlerësimin e veprimtarisë së BSH-së për vitin 2024, Kuvendi kërkon gjithashtu:
- Forcimin e mbikëqyrjes ndaj ekspozimit të sistemit bankar ndaj kredimarrësve të mëdhenj.
- Diversifikimin e portofolit të kredive për të ulur përqendrimin në sektorë dhe territore specifike.
- Rritjen e kapacitetit të bankave për të ruajtur kapitalizimin dhe qëndrueshmërinë, edhe në rast vështirësish nga huamarrësit kryesorë, duke siguruar zhvillim të qëndrueshëm.
Këto kërkesa vijnë në vijim të kufizimeve të vendosura nga BSH, të cilat kanë hyrë në fuqi më 1 korrik, për kritere të administrimit të rrezikut. Këto kritere përfshijnë:
- “Raporti i kredisë ndaj vlerës” (përqindja e çmimit të blerjes së banesës që financohet nga banka): Tavan prej 85% në Lekë dhe 75% në valutë të huaj për shtëpinë e parë; 80% në Lekë dhe 70% në valutë të huaj për shtëpinë e dytë.
- “Raporti i shërbimit të borxhit ndaj të ardhurave” (raporti mes kësteve të kredisë për prona dhe të ardhurave të huamarrësve): Tavan prej 40% në Lekë dhe 35% në valutë të huaj për shtëpinë e parë; 35% në Lekë dhe 30% në valutë të huaj për shtëpinë e dytë.
Sipas BSH, këto kufizime do të reduktojnë rrezikun e dështimit të huamarrësve dhe humbjet bankare, duke pasur parasysh zhvillimet e mundshme negative në tregun e pasurive të paluajtshme ose në kuadrin makroekonomik.
Në muajt e fundit, raporti i kredive me probleme është rritur lehtë, duke arritur pranë nivelit të 4.4% në shtator, niveli më i lartë në 10 muajt e fundit.
Kuvendi i ka kërkuar gjithashtu BSH-së të:
- Adoptojë një qasje të matur dhe të kujdesshme në tregun valutor, duke kufizuar ndërhyrjet vetëm kur janë të nevojshme për të ruajtur funksionin vetërregullues të kursit të këmbimit dhe konkurrueshmërinë. Vitin e kaluar, BSH bleu 933 milionë euro, ndërsa në nëntë muajt e parë të këtij viti blerjet kanë arritur rreth 800 milionë euro, duke treguar një ofertë të lartë të Euros. Ndërhyrja e BSH-së ka ngadalësuar rënien e kursit Euro-Lek, i cili aktualisht është pranë nivelit të 2% në rënie vjetore.
- Forcojë mbikëqyrjen ndaj institucioneve financiare jobanka për të siguruar zbatimin e ndryshimeve rregullatore, përmirësimin e cilësisë së portofolit të kredive dhe mbrojtjen e kredimarrësve.
- Shtojë mbikëqyrjen mbi aktivitetin e zyrave të këmbimit valutor, duke garantuar integritetin dhe transparencën e sistemit financiar.
- Harmonizojë dhe përditësojë planet për reagimin ndaj sulmeve kibernetike në sektorin bankar dhe sistemet e pagesave, si dhe të kryejë teste sigurie për bankat sistemike.