Pikë për pikë, plani për t’i dhënë fund luftës: Rusia mban Krimenë dhe Donbasin, Ukraina mbetet jashtë NATO-s, zgjedhje pas 100 ditësh
Detajet e planit të propozuar nga Shtetet e Bashkuara për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, të zbuluara nga Nexta, duke cituar deputetin ukrainas Oleksiy Khondcharenko, po dalin në dritë gradualisht. Sipas dokumenteve të bëra publike, plani për një armëpushim në Ukrainë përfshin një sërë marrëveshjesh strategjike për të rivendosur paqen në rajon. Marrëveshja trajton si çështjet territoriale ashtu edhe ato ushtarake, ndërsa prezanton masa ekonomike që synojnë rindërtimin e Ukrainës dhe rivendosjen e pozicionit ndërkombëtar të Rusisë.
Siç raportoi më herët Financial Times, amerikanët po ushtrojnë presion mbi Volodymyr Zelensky që ta nënshkruajë marrëveshjen deri më 27 nëntor, Ditën e Falënderimeve në SHBA. Në detaje, pikat kryesore të marrëveshjes janë si më poshtë:
Çështjet Territoriale
- Krimea, Donetsku dhe Luhansku (dmth. Donbasi) njihen de facto si pjesë e Rusisë.
- Khersoni dhe Zaporizhia mbeten në një status “të ngrirë”.
- Disa territore bëhen zona sigurie të demilitarizuara nën kontrollin rus.
- Të dyja palët zotohen të mos ndryshojnë kufijtë me forcë.
Marrëveshjet Ushtarake
- NATO nuk do të vendosë trupa në Ukrainë.
- Avionët luftarakë të NATO-s do të stacionohen në Poloni.
- Vendoset një dialog sigurie midis SHBA-së, NATO-s dhe Rusisë, duke përfshirë krijimin e një grupi pune SHBA-Rusi.
- Rusia sanksionon ligjërisht një politikë mos-agresioni ndaj Ukrainës dhe Evropës.
Masat Ekonomike dhe Zhvillimi i Ukrainës
- SHBA-të dhe Evropa lançojnë një paketë të madhe investimesh për rindërtimin e Ukrainës.
- 100 miliardë dollarë nga asetet ruse të “ngrirë” janë ndarë për rindërtimin e Ukrainës, ku SHBA-të marrin 50% të fitimeve.
- Evropa kontribuon me 100 miliardë dollarë shtesë.
- Asete të tjera ruse të “ngrirë” do të financojnë projekte të përbashkëta SHBA-Rusi.
- Po krijohet një Fond për Zhvillimin e Ukrainës, i cili do të mbështesë investimet në infrastrukturë, burime dhe teknologji.
Lidhur me Rusinë
- Sanksionet hiqen gradualisht.
- Rusia kthehet në G8.
- Po vendoset bashkëpunimi ekonomik afatgjatë SHBA-Rusi.
Energjia dhe Lehtësirat Speciale
- Termocentrali Zaporizhia operon nën mbikëqyrjen e Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), me energji elektrike të ndarë 50-50 midis Ukrainës dhe Rusisë.
- SHBA-të po ndihmojnë në rivendosjen e infrastrukturës së gazit natyror të Ukrainës.
Zbatimi dhe Mbikëqyrja
- Marrëveshja është ligjërisht e detyrueshme.
- Mbikëqyrja kryhet nga “Këshilli i Paqes”, i cili kryesohet nga Donald Trump.
- Shkeljet sjellin sanksione.
- Me nënshkrimin e marrëveshjes, hyn në fuqi një armëpushim i menjëhershëm dhe forcat ushtarake të të dyja palëve tërhiqen në pozicionet e rëna dakord.
Çfarë fiton dhe humbet secila palë
Ukraina
- Mbetet përgjithmonë jashtë NATO-s, me këtë dispozitë të sanksionuar ligjërisht në Kushtetutën e vendit.
- Forca të armatosura të kufizuara, pa regjim bërthamor.
- Garanci sigurie nga SHBA-të – por me kushte.
- Territoret Krimea, Donetsku, Luhansku njihen de facto si ruse.
- Khersoni dhe Zaporizhia mbeten “të ngrira” përgjatë vijave në frontin e luftës, pasi status quo-ja është vendosur pas pothuajse katër vitesh luftë – në praktikë, kjo do të thotë edhe humbje të reja territoriale për Ukrainën.
- Krijimi i një zone sigurie të demilitarizuar nën kontrollin de facto rus.
Rusia
- Premtime për “mos-agresion” dhe një angazhim ligjor për këtë.
- Kthim gradual në G8.
- Sanksionet hiqen hap pas hapi.
“Fitimet” e Kievit
- 200 miliardë dollarë për rindërtim (përfshirë 100 miliardë dollarë nga asetet e “ngrirë” ruse).
- Rihapja e termocentralit bërthamor të Zaporizhias nën mbikëqyrjen e IAEA-s, me energji elektrike të ndarë 50-50.
- Investime të rëndësishme nga SHBA-të dhe BE-ja dhe krijimi i një Fondi Zhvillimor.
- Gjithashtu parashikohet:
- Shkëmbimi i të burgosurve dhe kthimi i fëmijëve të rrëmbyer.
- Zgjedhjet në Ukrainë 100 ditë pas nënshkrimit.
- Amnistia e plotë për të gjithë pjesëmarrësit në luftë.